آجر یکی از مصالح ساختمانی محبوب و پرکاربرد است که انواع مختلفی دارد و در ساخت انواع سازه ها از آن استفاده می شود. یکی از پرطرفدارترین و قدیمی ترین آجرنماها، آجر قزاقی است که در ساخت نمای داخلی و خارجی ساختمان از آن استفاده می شود. این آجرنما در ساخت اکثر بناهای تاریخی استفاده شده و معماران داخلی علاقه خاصی به آن دارند. با ما در ادامه این مطلب همراه باشید تا با نحوه اجرای آجر قزاقی آشنا شوید.
آجر قزاقی چیست؟
با توجه به بررسی مورخان روی بناهای قدیمی پنهان شده در خاک شهرهای مختلفی مثل دزفول، آجر قزاقی قدمت زیادی دارد؛ در واقع معماران ایرانی از زمان سلسله ساسانی از آجر قزاقی برای ساخت بناها استفاده می کردند. به اعتقاد برخی از باستان شناسان، آجر قزاقی را خود قزاق ها به ایران آوردند و از آن برای ساخت سربازخانه هایشان استفاده کردند. کیفیت و زیبایی این آجر را می توان در بناهای تاریخی مثل مسجد جامع یزد، اصفهان و طاق کسری مشاهده کرد.
برای ساخت آجر قزاقی سنتی از خاک رس سرند شده استفاده می شود. در این فرآیند، گل حاصل از خاک رس غربال شده را در قالب چوبی با ابعاد مورد نظر می ریزند تا خشک شود؛ سپس خشت های آجر را از قالب خارج کرده و آن را برای پخت داخل کوره می گذارند. نوع و رنگ آجر قزاقی نیز به مدت زمان پخت خشت در کوره بستگی دارد.
امروزه بیشتر مهندسان و معماران برای نمای ساختمان و دکوراسیون داخلی از آجر قزاقی استفاده می کنند. پیش از یادگیری نحوه اجرای آجر قزاقی باید با مزایای استفاده از آن آشنا باشید. این مزایا عبارتند از:
با دوام بودن و ماندگاری بالا: داخل آجر قزاقی تخلخل و سوراخ هایی وجود دارد که مانع از ترکیدگی آجر در اثر یخ زدگی و گرمازدگی می شود.
قدرت جذب بالا: آجرهای قزاقی توانایی خوبی در جذب ملات دارند؛ در نتیجه امکان سست شدن و سقوط آجر از روی نما بسیار کم است.
صرفه جویی در مصرف انرژی: استفاده از آجر قزاقی در نما، کف و فضای داخلی سبب می شود تا هوای بیرون وارد بنا نشود؛ این بدان معنا است که مانع از ورود هوای سرد در زمستان و هوای گرم در تابستان می شود. همچنین این آجر با حفظ انرژی سرمایشی یا گرمایشی دمای فضای ساختمان را متعادل نگه می دارد.
بالا رفتن ارزش ملک: به دلیل مستحکم بودن آجر قزاقی، میزان فرسودگی و رنگ پریدگی آن در گذر زمان کم است؛ به همین دلیل ساختمان هایی که دارای آجر قزاقی هستند را می توان با قیمت بالاتری فروخت. همچنین نرخ بیمه کردن این ساختمان ها به مراتب پایین تر از سایرین است.
عایق صوتی بودن: آجر قزاقی به دلیل داشتن تخلخل زیاد می تواند مانع از ورود صداهای بیرون ساختمان به داخل شود.
زیبایی: رنگ بندی آجر قزاقی و ظاهر سنتی آن به کف و نمای ساختمان جلوه ای خاص می دهد؛ علاوه بر این استفاده از آجر قزاقی در دکوراسیون داخلی، گرمی و حال و هوای نوستالژیکی را ایجاد می کند.
مقاومت در برابر فشار و سایش: این آجرها به علت نوع ساختشان مستحکم هستند و سطح سفت و مقاومی دارند؛ در نتیجه در صورت استفاده در کف ساختمان ها، توانایی تحمل وزن و فشار ناشی از بارهای سنگین را خواهند داشت. علاوه بر این احتمال سایش آجر قزاقی در مکان های پرتردد مانند حیاط و ورودی ها کم است.
آجر قزاقی به دلیل تنوع رنگی بالای خود در بین معماران محبوبیت بالایی دارد. نحوه اجرای این آجر به صورت زیر است:
محاسبه تعداد آجر مورد نیاز: گام اول این است که تعداد آجر مورد نیاز را محاسبه کنید. چنانچه مساحت نمای مورد نظر را بدانید این فرآیند بسیار ساده است.
آماده سازی سطح کار: سطح کار به منظور چسباندن آجرنما لازم است عاری از گرد و خاک و کثیفی باشد. علاوه بر این چنانچه پستی و بلندی هایی وجود دارد، نخست باید آن را برطرف کرده و سطح را صاف کنید.
فاصله گذاری آجر: استفاده از فاصله گذاری آجر که دارای دو مدل صلیبی و سپری است. از مدل صلیبی برای اجرای آجرنما متقارن و از نوع سپری برای آجر کاری نا متقارن استفاده می شود.
انتخاب شیوه نصب: در این مرحله باید شیوه نصب آجر را انتخاب کنید. شیوه اجرای آجر قزاقی در ۵ مدل چسب خشک، دوغابی، با ملات و ماسه، چسب و استفاده از ملات صورت می گیرد.
جمع بندی
ما در این مطلب به بررسی نحوه اجرای آجر قزاقی پرداختیم. همانطور که متوجه شدید آجر قزاقی یکی از انواع آجرهای پرطرفدار در بین معماران است که هنوز هم افراد زیادی از آن استفاده می کنند. شما هم می توانید از این محصول برای کاربردهای مختلف خود بهره گرفته و از کیفیت و مقاومت آن مطمئن باشید.